‘Chaos in mijn hoofd.’ Dit maakte ik tijdens mijn depressie.

Psychiatrie in het theater. Of een toneelstukje in de psychiatrie? “Het is alsof je verliefd wordt, elke keer opnieuw. Je wordt verliefd op het leven, maar het leven maakt het steeds weer met je uit.”

Ik was afgelopen week in het Edese theater Cultura, waar de voorstelling ‘UP’ werd gespeeld. Een voorstelling met een zwaar thema; namelijk depressie. Een thema dat me raakt, omdat ik er zelf ook mee te maken heb gehad. Daarom een kijkje in het hoofd van Emma, de hoofdpersoon uit de voorstelling. Emma wordt voor de tweede keer op een psychiatrische afdeling van een ziekenhuis opgenomen. Ze snapt zelf niet helemaal waarom, want volgens Emma ging het nog nooit zo goed met haar. Ze is echter zó bang dat ze weer in een depressie terecht kan komen, dat ze een manier heeft bedacht dat dat nóóit meer hoeft te gebeuren. Het lijkt de ideale manier: met een vijzel haar opgespaarde pillen fijnmalen en door de yoghurt doen tijdens het ontbijt. Naar eigen zeggen is dit totaal iets anders dan zelfmoord, want bij zelfmoord zitten mensen helemaal aan de grond en zien ze geen andere uitweg meer uit hun ellende. In Emma’s geval kán het leven niet beter, en dit gevoel wil ze nooit meer kwijt. Dat ze een gevaar voor zichzelf is, dringt blijkbaar niet helemaal tot haar door.

Tijdens Emma’s opname krijg je inzicht in haar gedachten die soms zó snel gaan dat je moeite hebt om het allemaal bij te houden. Van haar vriend die haar komt opzoeken in het ziekenhuis en vooral aandacht lijkt te hebben voor zijn kroket, tot de panische angst voor slangen op het fietspad. Van haar fascinatie over de tamme meerkoetjes tijdens een zeldzame wandeling, tot de frustraties over het feit dat ze onterecht wéér is opgenomen.

Nu de depressie is verdwenen lijkt er een bijzondere helderheid in Emma’s hoofd te zijn ontstaan. Totdat haar psychiater met een nieuwe diagnose komt: ze is manisch-depressief. De depressies worden afgewisseld door manische perioden; momenten dat het voelt alsof ze de hele wereld aan kan en het leven ge-wel-dig is. Emma schrikt ervan. Ze dacht dat het goed ging met haar, maar blijkbaar is deze kant van zichzelf óók niet normaal. Hoe weet je sowieso wat normaal is? Hoe weet je of de dingen die jij ziet, ook door andere mensen gezien worden? Emma heeft haar wanen eerder nooit besproken en ging er vanuit dat iedereen bepaalde dingen zag, maar er gewoonweg nooit over praatte. Nu weet ze wel beter, tijdens deze opname komt ze tot nieuwe inzichten.

Ik leerde om sterk te zijn,
maar liet niemand dichtbij.
Ik schreeuwde om aandacht,
maar niemand kende echt mij.
Ik droeg vele tranen,
maar liet ze nooit gaan.
Tot de dag dat ik klein durfde te zijn.
Tot ik stil ben gaan staan.

Auteur bij mij onbekend.

Ondanks het zware thema brengt actrice Yora Rienstra de totale beleving van Emma op een vaak humoristische manier tot leven. Je gaat met haar meeleven. Tijdens de voorstelling komt echter vooral de manische (en dus ook vaak –pijnlijk- grappige) kant naar voren. Dat is misschien maar goed ook, want wat valt er te doen met het zwartgallige, deprimerende, afgestompte of akelige gevoel van depressie?

Ik vind het bewonderenswaardig als er theatermakers zijn die dit thema durven te gebruiken in hun voorstelling. Zoals er tijdens de inleiding op de voorstelling werd gezegd door een jonge man die zelf te maken heeft gehad met depressie, ligt er nog steeds een taboe op psychische aandoeningen. Maar juist die openheid is heel erg belangrijk. Je kiest er niet voor om een been te breken; ook niet om depressief te worden. En als je er dan mee te maken krijgt is steun uit de omgeving het hardste nodig. Ik heb zelf gelukkig niet zo’n erge depressie meegemaakt als Emma uit de voorstelling. Toch weet ik helaas goed hoe het is om constant negatieve gedachten en angst voor de toekomst te hebben, op mijn tenen te lopen, door de bomen het bos niet meer te zien en ook gewoon te moe te zijn om nog íets te willen doen. Die pagina uit mijn leven was niet erg rooskleurig, maar heeft er wel voor gezorgd dat ik nu sta waar ik sta. Juist door mijn ervaring met burn-out en depressie en de langzame weg naar hestel die ik heb bewandeld, heb ik nu het verlangen om anderen te inspireren, motiveren en helpen waar nodig. Met anderen praten was voor mij zó belangrijk. Ondanks de zware wolk die boven je hoofd hangt wilde ik graag gezien worden. Een luisterend oor en begrip zijn goud waard. Ik ben er trots op dat ik vanuit mijn geschiedenis nu als zelfstandig werkend wandelcoach aan het werk ben!

Maar genoeg over mij, is je interesse gewekt voor dit onderwerp? Kijk dan op https://www.theaterbureaudemannen.nl/up waar en wanneer de voorstelling speelt. Hij is nog tot maart te zien in verschillende theaters in het land.

En als je naar aanleiding van deze blog iets met me wilt delen, je weet me te vinden en ik hoor graag van je!

UP. Een theatervoorstelling over psychisch leed
Tagged on:                                     

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Deze website gebruikt koekjes. Je weet wel, chocoladekoekjes, roze koeken, gevulde koeken... Als je verder gaat op mijn website accepteer je het gebruik van koekjes.  Lees meer